W przypadku śmierci jednego z kredytobiorców, kredytu waloryzowanego do franka szwajcarskiego nadal możliwe jest dochodzenie roszczeń z tytułu nieważnej umowy. Gdy jeden z kredytobiorców umiera, w jego miejsca wstąpić mogą spadkobiercy.
Kredytobiorca CHF umiera. Co dalej?
W momencie śmierci kredytobiorcy, jego prawa i obowiązki majątkowe przechodzą na spadkobierców (może to być jedna jak i wiele osób). W związku z tym to spadkobiercy są zobowiązani m.in. do spłaty kredytu. Jednakże zyskują także prawo do wytoczenia powództwa o unieważnienie kredytu waloryzowanego do waluty obcej i zwrotu nadpłaconego kapitału.
Spadkobierca może uzyskać legitymację procesową, by być stroną w procesie. Konieczne w takim przypadku jest uzyskanie dokumentu potwierdzającego, iż jest się spadkobiercą po zmarłym kredytobiorcy. Może to być:
- orzeczenie sądu – postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, lub
- akt notarialny – akt poświadczenia dziedziczenia.
Każdy z powyższych dokumentów potwierdza, kto i w jakim ułamku wstąpił w prawa i obowiązki zmarłego kredytobiorcy. Tylko te osoby będą mogły dochodzić roszczeń z tytułu nieważnej umowy, na zasadach tożsamych co zmarły kredytobiorca.
Czy spadkobiercy muszą brać udział w procesie?
Warto w tym miejscu odpowiedzieć na pytanie czy pozostający przy życiu kredytobiorca może dochodzić roszczeń z tytułu nieważnej umowy, bez uczestnictwa w procesie spadkobierców zmarłego kredytobiorcy. Niestety odpowiedź na postawione pytanie nie jest jednoznaczna. Wszystko ze względu na odmienne podejście sądów do instytucji współuczestnictwa koniecznego. Zachodzi ona w sytuacji, gdy wyrok ma dotyczyć wszystkich współuczestników (kredytobiorców). Niewątpliwe nie można unieważnić umowy wyłącznie wobec jednego kredytobiorcy i utrzymać ją ważną dla pozostałych. Natomiast rozbieżność w orzecznictwie jest następująca. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 9 sierpnia 2018 r. o sygn. akt V CSK 424/17 wskazał , iż pozew może zostać złożony przez jednego z kredytobiorców.
Natomiast sądy powszechne (okręgowe i apelacyjne) w większości stoją na stanowisku, iż pomiędzy współkredytobiorcami zachodzi współuczestnictwo konieczne. Wobec czego powództwo musi zostać wytoczone przez przez wszystkich kredytobiorców (tak m.in. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 22 października 2019 r. o sygn. akt I ACa 969/18).
Powództw o unieważnienie umowy kredytu, powinno zostać wytoczone przez żyjącego kredytobiorcę oraz spadkobierców zmarłego kredytobiorcy. Takie rozwiązanie potencjalnie minimalizuje negatywne skutki procesowe m.in. polegające na przegraniu procesu.
Co w przypadku spłacenia kapitału?
Odmiennie przedstawia się kwestia współuczestnictwa w sporze z bankiem przy spłaconym kredycie hipotecznym. W pozwie bowiem nie pozywa się banku o unieważnienie umowy kredytu, a wyłącznie o zapłatę kwoty pieniężnej odpowiadającej spłaconemu kredytowi. Zgodnie z jednolitą linią orzeczniczą, o zapłatę może wystąpić nawet jeden kredytobiorca, bez konieczności udziału drugiego. Należy jednak pamiętać, iż wtedy kredytobiorca może żądać zapłaty wyłącznie swojego udziału, a nie całości nadpłaconego kapitału.
Wobec powyższego, jeżeli żyjący kredytobiorca nie może dojść do porozumienia ze spadkobiercami zmarłego, bądź nie chce ich angażować w proces z różnych przyczyn życiowych, warto rozważyć np. sprzedaż kredytowanej nieruchomości i spłatę całego kredytu hipotecznego a następnie żądać zwrotu nadpłaty kapitału.
Zakończenie
Jak przedstawiono powyżej, śmierć jednego z kredytobiorców bądź jedynego kredytobiorcy, wcale nie przekreśla szans na unieważnienie umowy kredytu CHF i żądania zwrotu nadpłaconego kapitału. W większości przypadków wystarczające będzie dopełnienie formalności spadkowych, polegających na przeprowadzeniu postępowania spadkowego, bądź uzyskaniu zgody spadkobierców. Niemniej jednak, nawet w skrajnym przypadku, braku porozumienia ze spadkobiercami istnieją szanse na odzyskanie nadpłaconego kapitału.
Na naszym blogu, na bieżąco informujemy o istotnych problemach prawnych, jak również orzeczeniach, które mogą znaleźć zastosowanie w sprawach kredytów CHF.
Zapraszamy również do kontaktu z Kancelarią, w celu dokonania bezpłatnej analizy korzyści płynących z unieważnienia umowy kredytu frankowego.