W medialnej debacie dotyczącej problematyki kredytów indeksowanych bądź denominowanych do franka szwajcarskiego niezmiennie królują dwa określenia: unieważnienie umowy oraz jej „odfrankowienie”. Przez wiele osób pojęcia te są mylnie traktowane jako jednoznaczne, mimo że dla kredytobiorcy oznaczają zupełnie inne skutki. Tematowi odfrankowienia kredytu poświęcony zostanie osobny post na blogu. W tym natomiast scharakteryzowane zostanie pojęcie, które w ujęciu długoterminowym jest dla kredytobiorcy najkorzystniejsze – nieważność umowy kredytu frankowego.
Ustalenie nieważności umowy kredytu frankowego – co to oznacza?
Skutkiem wyroku sądu ustalającego nieważność umowy kredytu frankowego jest to, że umowę taką uznajemy za niezawartą. Oznacza to, że strony, a więc bank i kredytobiorca nie były zobowiązane do wzajemnego świadczenia. Bank nie musiał zatem wypłacać kredytobiorcy kapitału kredytu, nie może jednak również żądać spłaty kapitału, odsetek, prowizji i innych opłat „okołokredytowych” od frankowicza. Konsekwencją takiego wyroku jest również to, że strony powinny zwrócić sobie wzajemnie to, co świadczyły. Tym samym frankowiczom przysługuje roszczenie o zwrot wszystkich uiszczonych na rzecz banku wpłat, które zapłacone zostały bez podstawy prawnej.
Jak rozliczyć nieważną umowę kredytu w CHF?
Przez długi czas rozliczenie nieważnej umowy sprawiało sądom wiele problemów. Na chwilę obecną jednak zapadłe w 2021 roku uchwały Sądu Najwyższego opowiedziały się jednoznacznie za tzw. „Teorią dwóch kondykcji”, zgodnie z którą bank i kredytobiorca mają dwa, niezależne świadczenia. Teoria ta ma o tyle istotne znaczenie, że pozwala na dochodzenie zwrotu rat również tym kredytobiorcom, którzy nie spłacili jeszcze uzyskanego od banku kapitału.
Należy jednak pamiętać, że również bank jest uprawniony do dochodzenia zwrotu wypłaconego frankowiczowi kapitału. O ile brak jest w tym przedmiocie jednolitego orzecznictwa, zasadnym jest przyjęcie, że kredytobiorca jest obowiązany do zwrotu jedynie tej kwoty, którą bank udostępnił mu w ramach umowy kredytu. Przykładowo, kredytobiorcy, który pożyczył od banku 300 tys. zł i przez lata wykonywania nieważnej umowy „oddał” bankowi 350 tys. zł (na co składały się m.in. odsetki, prowizja, ubezpieczenie niskiego wkładu) w ramach ostatecznego rozliczenia bank zwróci 50 tys. zł.
Nieważność umowy frankowej – czy zawsze się opłaca?
Pytanie to pojawia się głównie w odniesieniu do tych kredytobiorców, którzy nie spłacili jeszcze całości pobranego kapitału. Obawiają się oni bowiem, że nieważność umowy kredytu frankowego zmusi ich do zwrotu pieniędzy na rzecz banku. Należy jednak pamiętać, że unieważnienie umowy niesie za sobą skutki przede wszystkim na przyszłość. Wraz z zapadnięciem takiego wyroku, odpada bowiem obowiązek dalszej spłaty kredytu, jego salda spada do zera, natomiast kredytobiorca może wykreślić hipotekę obciążająca księgę wieczystą nieruchomości. Mówiąc wprost – unieważnienie umowy jest najprostszym sposobem na uwolnienie się od kredytu.
Dlaczego warto walczyć o nieważność umowy frankowej?
Ustalenie nieważności umowy kredytu jest w ujęciu długoterminowym najkorzystniejszym rozstrzygnięciem, jakie może osiągnąć kredytobiorca przed sądem. Orzeczenie takie odnosi skutek zarówno na przeszłość poprzez rozliczenie dotychczas uiszczonych rat kredytu, jak i na przyszłość. Pozwala bowiem kredytobiorcy uwolnić się na zawsze od zaciągniętego kredytu w CHF.
Kancelaria Radców Prawnych Pawłuszyński Piątkowski Wolski Zelent udziela pomocy prawnej m. in. w sprawach związanych z kredytami frankowymi. Zapraszamy do kontaktu i przesłania umowy. Nasz zespół wykona bezpłatną analizę umowy kredytowej we frankach szwajcarskich.
Niniejszy artykuł nie stanowi porady prawnej.